'सरसेनापती धनाजी जाधव' यांचे वडील शंभूसिंह जाधव यांच्या पराक्रमी इतिहासाबद्दल माहिती

 'सरसेनापती धनाजी जाधव' यांचे वडील शंभूसिंह जाधव यांच्या पराक्रमी इतिहासाबद्दल माहिती

महाराष्ट्राचे थोर सेनापती धनाजी जाधव यांचे स्वराज्य घडण मध्ये अतिशय मोलाचे बलिदान आहे . संताजी घोरपडे नंतर औरंग्यास तोंड द्यायला मराठ्यांना धनाजी सारखा मोहरा मिळणे हि मोठी बाब . धनाजी जाधव हे जिजाबाईंचे खूप जवळचे नातलग. जिजाबाई यांचे वडील लखुजी जाधव आणि त्यांचे तीन मुलगे जेंव्हा निजामास भेटायला गेले तेंव्हा त्यांचा खून झाला . त्यात अचलोजी जाधव म्हणजे (लखुजी जाधव यांचा मुलगा) संताजी यास जिजाबाई नि स्वतःकडे आणले . त्यास वाढवले . हत्तीस काबूत आणण्यासाठी तो प्रसिद्द होते. त्यांचा मुलगा शंभू सिंग जाधव . याच शंभूसिंघ जाधव यांचा मुलगा म्हणजे धनाजी जाधव . शंभूसिंघ जाधव हे पावनखिंडी च्या युद्धात ३०० सैनिकासहित मरण पावले . महाराष्ट्राला तेथे बाजीप्रभू देशपांडेचे बलिदान लक्षात आहे पण त्याचवेळी शंभूसिंघ च बलिदान विसरतो .

१७०५ मध्ये धनाजी जाधव यांनी केलेली गुजरातची आक्रमण ला मराठी इतिहासात उल्लेख नाही .४ मार्च १७०६ रोजी धनाजी जाधवाने रतनपूरच्या लढाईत मोगलांचा पराभव केला.या युद्धानंतर मराठ्यांना गुजरातचे दार मोकळे झाले.इ.स.१७०१ पासून १७०५ च्या अखेरपर्यंत औरंगजेबाचा मुलगा शहजादा आझम हा गुजरातचा सुभेदार होता.गुजरातेहून आपली बदली करण्यात यावी अशी त्याने औरंगजेबाला विनंती केली.त्याप्रमाणे औरंगजेबाने काश्मीरचा सुभेदार इब्राहीमखान याची गुजरातेवर नेमणूक केली.तो येऊन रुजू होण्यास अवकाश असल्याने शहजादा आझम याने सुभेदार पदाचा ताबा गुजरातचा दिवाण अब्दुल हमीदखान यास देऊन यावे अशी औरंगजेबाने आज्ञा केली.त्यानुसार शहजादा आझम याने २५ नोव्हेंबर १७०५ रोजी अहमदाबाद सोडले.त्याच्या जागी ख्वाजा अब्दुलहमीदखान हा गुजरातचा हंगामी सुभेदार म्हणून काम पाहू लागलायाच काळात धनाजी ने गुजरातेत स्वारी केली . .पण अली महंमद याने १७६१ मध्ये फारसी भाषेत गुजरातचा इतिहास लिहिला.या ग्रंथाचे नावं मिराते अहमदी असे आहे. त्याचा हा फारसी ग्रंथ मुद्रित झाला असून त्याचे इंग्रजी भाषांतर उपलब्ध आहे.या ग्रंथात रतनपूरच्या लढाईचे वर्णन दिले आहे.[1]

धनाजी कदाचित मधुमेह असावा कारण पायाच्या असाध्य व्रण ( गॅन्गरीन ) झाल्यामुळे त्याचा मृत्यू झाला असे रियासतकार म्हणतात.

धनाजी जाधवरावांच्या पुढच्या 2 पिढ्या निजामाकडून लढल्या. त्यांच्या नातवाचाही (रामचंद्र जाधव) माधवराव पेशव्यांनी राक्षसभुवन मोहिमेत पराभव केला आणि दौलताबादेत कैदेत टाकले.

तळटीपा

[1] Amazon.in: Mirza Muhammad Hasan: पुस्तकें