कापशीकर घराणे हेच घोरपडे घराणे इतिहास भाग २

कापशीकर घराणे हेच घोरपडे घराणे इतिहास

Posted by नवनाथ आहेर

भाग २

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मृत्युनंतर मराठेशाहीवर परकीय हल्ले सुरु झाले …. छत्रपती संभाजीराजे आणी कवी कलश हे दोघे संगमेश्वरी असताना मुकर्रबखान या मोगल सरदाराने त्यांना घेरले … संताजींचे बंधु बहीरजी यांनी शंभूराजेना सुरक्षित स्थळी हलवायचा केलेला प्रयत्न फसला …. स्वराज्याच्या वारसदाराचे संरक्षण करताना म्हाळोजीराजेंनी संगमेश्वर येथे स्वराज्यासाठी आपल्या प्राणांचे बलिदान दिले ….. मुकर्रबखानाने शंभूराजे आणी कवी कलशांना कैद करुन तुळापूर येथे औरंगजेबाच्या समोर हजर केले …. आणी पाठोपाठ रायगडावर कब्जा केला ….. आणी इकडे तुळापुर मुक्कामी छत्रपती संभाजीराजेंना अक्षरशः हालहाल करुन ठार केले ….

शंभूराजेंच्या मृत्युनंतर राजाराम महाराज छत्रपती झाले पण स्वराज्यावर घोंगावणारी मोगली संकटे पहाता छत्रपती राजाराम महाराजांना , ताराराणी आणी राजसबाईंना सुरक्षित चंदीचंदावरास हलवण्यात आले आणी बेदनुरच्या राणीच्या सहाय्याने संताजींनी आपल्या नेतृत्वाखाली ही महत्वपूर्ण मोहीम यशस्वी केली …. तिथे गेल्यावर छत्रपती राजाराम महाराजांनी 1691 मध्ये संताजी घोरपडेंना ” सरसेनापती ” पद बहाल केले …. आणी आपली कापशी ही सरसेनापतींची ” सेनापती कापशी ” झाली … सोबत मानाचा जरीपटका , नौबत आणी ‘हिंदूराव ममलकत मदार ‘ ही पदवी दिली…. आजही संताजी हे ‘ चिफ ऑफ कापशी ‘ ‘ ममलकत मदार ‘ … आजही कापशीच्या मुळ राजचिन्हावर ‘ चिफ ऑफ कापशी ‘ असे कोरलेले आहे … त्यांचे दुसरे बंधु बहीरजी हे गजेंद्रगडकर घोरपडे ‘हिंदूराव ‘ आणी तिसरे बंधु मालोजी हे दत्तवाडकर घोरपडे ‘ अमिर-उल-उमराव ‘ म्हणून ओळखले जातात ….

तर अशातर्हेने सरसेनापती संताजीराव घोरपडे ( पहिले ) हे कापशीकर घोरपडे घराण्यातील पहिले ‘ चिफ ऑफ कापशी ‘ बनले …. सरसेनापती संताजीराव घोरपडे यांना दोन पुत्ररत्न होते … सरसेनापती संताजीरावांचे दोन विवाह झालेले होते …. त्या दोन्ही पत्नीला प्रत्येकी एक मुलगा होता …. पहिल्या पत्नीच्या मुलाचे नाव होते राणोजीराजे आणी दुसऱ्या पत्नीच्या मुलाचे नाव होते पिराजीराव …

या दोन मुलांच्या खेरीज संताजी घोरपडे यांचा एक मानसपुत्र होता … त्याचे नाव होते नारायण महादेव उर्फ नारोपंत जोशी … हेइचलकरंजीकर घोरपडे .. कापशीकर घोरपडे घराण्याच्या किताबांपैकी ‘ममलकतमदार’ व मानमरातबापैकीं जरीपटका व नौबतीचा मान संताजीरावांना मानलेले पुत्र या नात्याने बाळगण्याविषयीं नारोपंतांना मिळाले … इचलकरंजीकरांच्या घराण्यांत हा किताब व बहुमान अद्यापपर्यंत चालू आहे….