ईस्ट इंडिया कंपनीने भारतात संपूर्णपणे हातपाय पसरायच्या आधी तिला टक्कर द्यायच्या प्रयत्नात असणारा एक महत्त्वाचा माणूस म्हणजे त्रिंबकजी डेंगळे.
दुसऱ्या बाजीरावसाहेबांची छुपी मदत घेऊन त्रिंबकजीने जो चौफेर धुमाकूळ घातला त्याने ईस्ट इंडिया कंपनी अतिशय त्रस्त होऊन गेलेली होती. आजच्या पोस्टमध्ये 'लंडन गॅझेट' मध्ये वेळोवेळी प्रकाशित झालेले त्रिंबकजींवरचे निवडक रिपोर्ट्स पाहूया :
७ एप्रिल १८१७: त्रिंबकजीला इकडे पकडायला सैन्य पाठवावे तर भलतीकडेच त्रिंबकजीचे सैन्य छापा मारून जायचे. ह्यावर काय उपाय करावा हे इंग्रजांना अजिबात सुचत नव्हते. पण ते त्रिंबकजींना पकडायचे पूर्णपणे प्रयत्न करत आहेत असे रिपोर्ट्स मात्र ते वेळोवेळी कंपनीच्या डायरेक्टरांना कळवायचे. उदाहरणार्थ हा रिपोर्ट म्हणतो की त्रिंबकजी धारवाडकडे पळून गेलाय पण तरीही त्याच्या फौजा विजापूर - पंढरपूर भागात आहेत - त्याचबरोबर खान्देशात पण त्याच्या फौजा वाढतच चालल्या आहेत!
२३ एप्रिल १८१७: त्रिंबकजीची फक्त ७० माणसे मारल्याबद्दल कर्नल स्मिथ स्वतःची पाठ थोपटून घेतो!
२६ मे १८१७: ईस्ट इंडिया कंपनीने पेशवे दुसरे बाजीराव ह्यांच्याकडून त्रिंबकजीच्या निषेधाचा जाहीरनामा काढून घेतला. कंपनीने रायगड, सिंहगड, आणि पुरंदरचा ताबापण घेतला. (हा नावापुरताच ताबा ठरला कारण पुढे पुन्हा इंग्रजांना हे किल्ले जिंकून घ्यावे लागले!)
No comments:
Post a Comment