*घोरपडे घराण्याचा पूर्वेतिहास* भाग १

 *घोरपडे घराण्याचा पूर्वेतिहास*

भाग १ 

सांभार :

फोटो व लेख - प्रवीण भोसले

9422619791

खरेतर भोसले आणि घोरपडे या एकाच घराण्याच्या दोन शाखा आहेत.उदयपूरच्या सिसोदे घराण्यातील सुजनसिंह राणा हे १३३४ च्या सुमारास महाराष्ट्रात देवगिरी भागात आले.यांचे पराक्रमी पणतू भैरवसिंह उर्फ भोसाजी यांना बहामनी सल्तनतीकडून ८४ गावांसह मुधोळ कर्यात वंशपरंपरेने मिळाली. हे साल होते १३९८. याच भोसाजींवरून या घराण्याला भोसले आडनाव पडले.याच भोसले घराण्यातील भोसाजींचे नातू प्रतापसिंह यांचे दोन पुत्र म्हणजे कर्णसिंह व शुभकृष्णसिंह हे होते.हे दोन्ही बंधू बहामनी सल्तनतीत सरदार होते.

इ.स.१४६९ मध्ये बहामनींचा प्रसिद्ध वजीर महमद गवानने कोकण प्रांतावर कब्जा

करण्यासाठी मोठी मोहिम सुरू केली.कर्णसिंह व त्यांचे पुत्र भीमसिंह सैन्यासह या मोहिमेत सामील होते. विशाळगड हा दुर्गम किल्ला स्थानिक राजा शंकरराय मोरे यांच्याकडून जिंकून घेताना कर्णसिंह व भीमसिंह यांनी विलक्षण पराक्रम गाजवला. हा अवघड किल्ला जिंकण्यासाठी त्यांनी घोरपडींच्या कमरेला दोर बांधून त्यांना कड्यावर पाठवले. घोरपडींना कड्यावर ऊंच ठिकाणी पोहोचविण्यासाठी ऊंच काठीच्या टोकावर ठेऊन घोरपडी वर चढविल्या.या पितापुत्रांनी या दोरांवरून आपले सैनिक कड्यावरून किल्ल्यात चढवून किल्ल्याचे दरवाजे आतून उघडविले. लगोलग कर्णसिंह व भीमसिंह यांनी किल्ल्यात शिरून मोरेंच्या सैन्याला कापून काढले व किल्ला जिंकला. पण दुर्दैवाने या लढाईत कर्णसिंह धारातीर्थी पडले. या विलक्षण पराक्रमाची नोंद घेऊन बहामनी सुलतानाने भीमसिंहांना त्यांच्या कुळाच्या शाश्वततेसाठी ८४ गावांसह मुधोळचा प्रदेश ,जो भोसाजींपासूनच या घराण्याकडे होता, तो नवीन सनदा देऊन पुन्हा बहाल केला. शिवाय रायबाग व वाई हा भाग किल्ल्यांसह भीमसिंहांना बक्षीस देण्यात आला. घोरपडींच्या प्रसंगामुळे त्यांना *'राजे घोरपडे बहाद्दर'* असा मानाचा किताब व घोरपडीच्या रंगाचे निशाण देण्यात आले. (महमदशहा बहामनीचे फर्मान दि.२० ऑक्टोबर १४७१). या घटनेने भीमसिंहाचे व त्यांच्या वंशजांचे भोसले हे आडनाव बदलून घोरपडे असे झाले.

मूळ भोसले आडनाव भीमसिंहांचे काका शुभकृष्णसिंह यांच्या घराण्यात चालू राहिले व याच शुभकृष्णसिंहाच्या वंशात छत्रपती श्री शिवरायांचा जन्म झाला.

भीमसिंहांचे वंशज बहामनींच्या पदरी सरदारकी सांभाळत होते. बहामनी सुलतानशाही नष्ट झाल्यावर तिच्यातूनच निर्माण झालेल्या विजापूरच्या आदिलशाहीत घोरपडे सरदार चाकरी बजावत राहिले. शुभकृष्णांची भोसले शाखा नगरच्या निजामशाहीच्या पदरी राहिली.

घोरपडे वीरांच्या लढायांतील अचाट पराक्रमामुळे विजयनगर विरुद्धच्या लढाईत संकटात सापडलेल्या आदिलशाहाचे प्राण वाचले. जीवावर उदार होऊन केलेल्या या धाडसामुळे आदिलशहाने घोरपडेना

दरबारात इतर सरदारांप्रमाणे जमिनीपर्यंत वाकून आदिलशाहाला कुर्निसात करण्याची रीत माफ केली व गौरव करून त्यांना दोन मोरचेलही दिले. हा त्या काळात एक श्रेष्ठ दर्जाचा मान होता.