शिवाजी चतुर्थ (१८३७-६६),

शिवाजी चतुर्थ (१८३७-६६)

कोल्हापूरच्या राजाच्या अल्पसंख्य काळात, शिवाजी चतुर्थ (१८३७-६६), ह्यांनी क्रांती घडवण्या करीता सशस्त्र सत्तारूढ घराण्याविरूद्ध बंड केल्यास १८४४ मध्ये ब्रिटीश सत्ता ताब्यात घेण्यात पुढाकार घेतला .कोल्हापूर जिल्हा गेझीटर (मुंबई, १९६०), pp. 878 -7, " नगरखाना " इमारत म्हणून ओळखली जाते. कदाचित हीच शहरातील सर्वात उंच इमारत हे शहराचे मनोरंजक दृष्य पाहते. मुख्यतः काळ्या दगडाने बांधलेली ही पाच मजली इमारत आणि तिसऱ्या मजल्यामध्ये चौरस खांब असलेले दिसतील व भिंती अत्यंत पॉलिश काळा दगडी रुपात आढतील .त्यांना "Aine Mahal" किंवा Hall Of Mirrors म्हणतात कारण त्या भिंती आणि खांबांची पृष्ठभाग अतिशय पॉलिश ठेवल्यात व प्रतिमा प्रतिबिंबित करतात. नगरखानाचा मुख्य प्रवेशद्वार म्हणजे एक मोठी कमान आणि प्रवेशद्वाराच्या दोन्ही बाजूला एक खोली आहे जिथे हत्तींना पूर्वी ठेवले होते. 1828 ते 1838 दरम्यान कोल्हापूरचा हा शासक बुवासाहेब महाराजांनी नागगराना बांधला होता.

( Pen and ink and wash drawing by Ben. D. Herold (fl. c.1845) of the Nagarkhana or northern gateway to the old palace at Kolhapur in Maharashtra, dated January 1845. This view shows elephants in chambers on either side of the central gateway. The image is laid down on card and is signed at the lower right 'Ben.D. Herold Jany. 1845', and inscribed in ink on the reverse: 'Entrance to the Palace, Kolapore, Bombay Presidency. B.D. Herold, 14th Lt. Dragoons delt. Jany. 1845.')

- Kolhapur District Gazetteer (Bombay, 1960), pp. 878-7