भाग ४
वांई येथें कृष्णराव तांबे नांवाचा एक कर्हाडा ब्राह्मण राहत असे, त्याचा मुलगा बळवंतराव. त्यास पेशव्याच्या हुजुरातींत सरदारी होती. त्याला मोरोपंत व सदाशिव अशीं दोन मुलें होतीं; मोरोपंतावर धाकटे चिमाजीअप्पा यांची मर्जी असे. पेशवाई नष्ट झाल्यावर चिमाजी अप्पा हे काशीस गेले असतां त्यांच्याबरोबरच मोरोपंत तांबे हेहि गेले. तेथें ते त्यांचे दिवाण होते. त्यांच्या स्त्रीचें नांव भागीरथी. त्यांनां कार्तिक वद्य १४ संवत १८९१ (१९ नोव्हेंबर १८३५) रोजी काशी येथें एक मुलगी झाली; तिचें नांव मनुबाई असें ठेविलें. ती फार चपल व तेजस्वी असल्यामुळें तिला छबेली असें कौतुकानें म्हणत. तीन चार वर्षांनीं तिची आई वारली, व त्याच सुमारास चिमाजीअप्पाहि वारल्यामुळें मोरपंत हे ब्रह्मावर्तास श्री. बाजीरावांच्या पदरीं जाऊन राहिले. तेथें नानासाहेब, रावसाहेब व बाळासाहेब पेशवे व मनुबाई यांचा बंधुभगिनीचा स्नेह जमला. या मुलांबोरबर मनुबाईनेंहि लेखनवाचन व भालाबोथाटी, दांडपट्टा वगैरे मुर्दमकीचें शिक्षण मिळविलें; घोड्यावर बसण्यांतहि ती पटाईत होती. मुलींच्या खेळामध्यें ती राणी होई. भाऊबीजेच्या दिवशीं नानासाहेबादि त्रिवर्ग पेशवे मनुबाईस ओवाळणी घालीत.
या सुमारास गंगाधरराव यांचे पहिलें कुटुंब रमाबाई ह्या वारल्या. तेव्हां मुलींचा शोध करून मनुबाईची माहिती मिळाल्यावर, गंगाधररावांनी तिला मागणी घातली, व शके १७६४ च्या वैशाखांत झांशी येथें या उभयतांचें लग्न झालें. लग्नांत श्री बाजीरावांनी वधूपक्ष स्वीकारून बरीच मदत केली. मनुबाईच्या सासरचें नांव लक्ष्मीबाई असें ठेवण्यांत आलें व मोरोपंतास झांशी दरबारांत सालीना तीनशें रुपयांची सरदारी देण्यांत आली.
No comments:
Post a Comment