*गुंजन मावळ*
महाराष्ट्रातील मावळतीच्या भागाला मावळ म्हणतात. याच बारा मावळातील संपन्न आणि दैदीप्यमान इतिहास ज्या मावळाला लाभला ते गुंजन मावळ.
राजगडच्या रामेश्वरच्या जटांतुन गुंजवनी नदीचा उगम झाला. गुंजन मावळाच्या समृद्धशाली आणि वैभवशाली पराक्रमाची घोडी याच गुंजवनी नदीच्या तिरावर फुरफुरली .
इतिहासाला परिचित -अपरिचित अनेक घराणी नदीच्या दुतर्फा नांदत आहेत. अनेक महासत्तांनी राज्य केलेल्या खुणाही आढळतात. मढे घाट , बिरमदेवाच्या किल्ल्याच प्राचीन उल्लेख , महुरीचे अमृतेश्वराचे मंदिर , प्राचीन पाण्याच्या टाक्या ह्या सर्व गोष्टी वर्षानुवर्ष बदलत गेलेल्या राजसत्तांच्या वैभवाची प्रतीक आहेत.
बारा मावळातील गाजलेल्या देशमुखीच्या तंट्यातील मुजोर रगील घराण्यांची हातघाई याच गुंजवणीच्या तिरावर घडल्या.
त्याचा न्यायनिवाडा खुद्द थोरल्या *राजश्री स्वामिनी अमृतेश्वराच्या मंदिरात केला.
शिळीमकर - चोरघे , शिळीमकर - कोंडे , शिळीमकर - शिंदे
ह्या घराण्यात गुंजन मावळाच्या देशमुखीसाठी प्रचंड वाद झाले होते.
इतिहास लेखनाबाबत गुंजन मावळ उपेक्षित राहिल. इथल्या प्रत्येक गावात , शिवारात इतिहास घडलाय. ओढ्या काठी , वीरान माळावर , गावकुसाच्या शिवारात , प्राचीन शिवालयांच्या बाहेरील समाध्या , वीरगळी सतिशीळा साक्ष आहेत इथल्या पराक्रमी योध्याच्या पराक्रमाच्या.
शिवकालीन गुंजन मावळाच्या घडामोडी पूर्व - आग्नेय दिशेला सर्वाधिक घडल्या. बोरावळे , विरवाड़ी , कुरंगवड़ी , वांगणी , केतकावने , हतवे ,तांभाड , वडगाव झांजे. ह्या गावांमध्ये गुंजन मावळातील ऐतिहासिक कुलीन घराण्यांच्या शाखा आजही नांदतात.
ह्याच कुलीन शिवकालीन घराण्यांच्या इतिहास नवीन लेखात पाहू.
क्रमशः
राजधानीचं मावळ
गुंजन मावळ
No comments:
Post a Comment