औरंगजेबाच्या दरबारातील आणि शंभूराजांच्या हत्येचा प्रत्यक्षदर्शी साक्षीदार असलेल्या ईश्वरदास नागर याने लिहिलेल्या "फुतूहात-इ-आलमगीर" या ग्रंथातील संदर्भ :- ( मूळफारसी भाषेत असलेल्या या ग्रंथाचे मराठी भाषांतर सेतू माधवराव पगडी यांनी केले.)
"बादशहाच्या आज्ञेप्रमाणे इखलास खान आणि बहादूर खान हे संभाजीराजे, कवी कलश आणि त्यांचे इतर साथीदार यांना घेऊन बादशहाच्या छावणीत पोहोचले. बादशाहने आज्ञा केल्यावरून इखलास खान आणि हमिदुद्दीनखान यांनी संभाजीराजे, कवी कलश आणि त्यांचे इतर साथीदार यांची उंटावरून धिंड काढली. त्यांची हजार प्रकारे फजिती करण्यात येत होती. अशाप्रकारे त्यांना छावणीत आणण्यात आले. संभाजीराजेंनी बादशहा संबंधी न झेपणारे शब्द उच्चारले आणि त्याची निंदानालस्ती केली.
त्यांनी जे काही म्हटले ते रुहुल्लाखानाने बादशहाला सांगितले नाही पण ते बोलणे कशाप्रकारचे होते याचा त्याने बादशहाला इशारा दिला. यावर बादशाहने आज्ञा केली कि, संभाजीराजांच्या डोळ्यात सळई फिरवून त्याना नवी दृष्ठी द्यावी, पण संभाजीराजे स्वाभिमानी होते त्यांच्या पहारेकऱ्यांनी त्यांना अन्न सेवन करण्याबद्दल पुष्कळ सांगितले पण त्याचा काही उपयोग झाला नाही, त्यांना काही उपवास घडले.
शेवटी हि बातमी बादशाहाला कळवण्यात आली. बादशाहाच्या आज्ञेने त्यांना वधस्तंभाकडे नेण्यात आले. तेथे त्यांच्या शरीराचे तुकडे करण्यात आले. राजांचे डोके औरंगाबादेहून बुऱ्हाणपूरपर्यंत फिरवण्यात आले. यानंतर ते दिल्लीला नेण्यात येऊन शहराच्या द्वारावर लटकावण्यात आले."
(संदर्भ - मोगल मराठा संघर्ष पान ३० ते ३१)
No comments:
Post a Comment