मराठा वीर पंडित भास्कररामचे बलिदान
व मराठ्यांचे शौर्य भाग -2
भास्करराम पंडित यांनी ज्यावेळी बंगालमध्ये पहिली स्वारी केली ती स्वारी एवढी जबरदस्त होती त्या स्वारीत अलीवर्दीखानाचा पराभव झाला. मुर्शिदाबादेतील व्यापारी जगतशेठ व तेथील स्थानिक सरदाराकडून चौथाई वसूल केली. मुळातच मराठ्यांच्या मोहिमा या चौथाई वसूल करणे . सर्व भारतीय प्रदेशात परकीयांचा शिरकाव होऊ नये यासाठी असे. कोणतीही मोहिम काढण्यासाठी पैसा लागत असे. संबंधित लोक वेळेवर चौथाई देत नसत .आणि मराठ्यांकडून युद्धात पराभव झाल्यावर तात्पुरता तह करुन तोडकी रक्कम देत असे. मराठ्यांमध्ये मानवता असल्याने संबंधित लोकांवर मुघल किंवा इतर लोकांसारखा अन्याय होत नसे. मात्र मराठ्यांच्या चांगुलपणाचा फायदा हे लोक घेत असे. त्यामुळे पुन्हा पुन्हा हल्ला करावा लागत असे. त्यांतून मराठ्यांना लुटारू वगैरे ठरविण्याचे उद्योग ब्रिटिश इतिहासकार टॉड यांनी केले. वास्तविक पाहता ज्याला महान अकबर म्हणतात . तो अकबरही चौथाई वसूल करत असे. त्याला मात्र कोणी लुटारू म्हणत नव्हते. मात्र इतिहासलेखन करताना मराठ्यांवर अन्यायच झाला आहे. भास्करराम पंडितच्या नेतृत्वाखाली तीनवेळा ओरिसापासून बंगालपर्यत सर्व ठिकाणी स्थानिक राज्याचा प्रचंड पराभव झाला. मराठ्यांनी त्यावेळी जगन्नाथपुरी या हिंदूच्या पवित्र मंदिराला अत्याचार मुक्त केले होते. त्याबरोबर ओरिसातील कोर्णाकचे सुर्यमंदिराची व्यवस्था लावली होती. हे धार्मिक कार्य ही मराठे करत होते. लुटारुसारखे मंदिरांची लूट करणे. मानवी मुंडक्यांचे मनोरे रचणे असले मुघली रित मराठ्यांमध्ये कधी नसून असल्या क्रुर मुघलांना इतिहासात क्लीनचीट मिळाली. आणि सर्वांचे दुःख समजून घेणारे आपल्या देशाच्या सीमेसाठी प्राणार्पण करणारे मराठ्यांना लुटारु ठरणे हा मोठा अन्याय होता. मराठ्याचा दरारा व दबदबा होता मात्र दहशत नव्हती यांचा प्रत्येकाने काळजीपूर्वक विचार करणे गरजेचे आहे. १८व्या शतकात लष्करी बळावर मराठ्यांना हरवणे कोणालाही शक्य नाही. हे समजल्यावर अर्लीवर्दीखानाने पंडित भास्करराम यांना वाटाघाटीसाठी बोलावले होते.३१ मार्च १७४४ पंडित भास्करराम अर्लीवर्दीखानास भेटण्यास तयार झाले.त्यावेळी मुस्तादाखानाने (अर्लीवर्दीखानाचा सेनापती) आपल्या धर्माच्या शपथ्था घेतल्या.भेटीत कोणतेही कपट करणार नाही. मात्र ज्यावेळी पंडित भास्करराम व निवड २१ मराठे सरदार अर्लीवर्दीखानाच्या छावणीत दाखल झाल्यावर अचानक हल्ला करुन त्यांची हत्या केली. विश्वास ठेवल्यावर विश्वासघात करण्याची रीत ही त्यांची फित्तरत येथे सोडली नाही हेच खरे. ! रघुजी व जानोजी भोसले यांना पंडित भास्करराम यांच्या हत्येने मोठा धक्का बसला. या हत्येचा बदला घेण्याचा ध्यास त्यांनी घेतला.१७४८ मध्ये रघुजी भोसले यांनी स्वारी करुन पूर्ण ओरिसावर कब्जा केला. बंगालवर स्वारी करुन भास्कर पंडित यांच्या हत्येचा बदला घेतला. पंडित भास्करराम यांचे बलिदान मात्र द्यावे लागले. मराठ्यांचे घोडे फक्त अटकच नव्हे तर थेट बंगालपर्यत गेले होते. त्यामुळे मराठे पुढे येऊ नये म्हणून ब्रिटिशांनी मराठा डीच म्हणजे खंदक तयार केले. ज्या इंग्रजांच्या साम्राज्यावर सुर्य मावळत नव्हता. त्या इंग्रजांनी मराठ्यांशी लढणे टाळले होते. यातून मराठ्यांच्या शौर्याचे दर्शन घडते.
--- प्रशांत कुलकर्णी मनमाड
संदर्भ-
श्री.प्रकाश लोणकर -इतिहासाच्या पाऊलखुणा
१-मराठ्यांचा इतिहास,खंड १ व २-संपादक अ.रा.कुलकर्णी व ग.ह.खरे.,२ मराठी रियासत-गो.स.सरदेसाई,खंड ४,व प्रा.सदानंद मोरे यांचा ०४-०७-२०१४ ला दैनिक लोकसत्तातील लेख-( मराठ्यांचा) दरारा,दबदबा कि दहशत? हा लेख)
No comments:
Post a Comment