अंबाजी इंगळे - एक ऐतिहासिक सागा भाग ८

 

अंबाजी इंगळे - एक ऐतिहासिक सागा

भाग ८

राजा अंबाजींचा शेवटचा दिवस - या कराराच्या दुसर्‍या लेखानुसार, राजा अंबाजी ग्वाल्हेरचा किल्ला ताब्यात देणार होता, ज्याचा त्यांनी उद्धरण करण्यात अपयशी ठरला. त्यामुळे राजा अंबाजींनी इंग्रजांची बाजू व आपल्या धन्याची निष्ठा गमावली. 1809 मध्ये दौलतराव पुन्हा अम्बाजीवर नाराज झाला आणि जनरल याकूबला पोहरी (शिवपुरी जवळ) पासून राजा अंबजी हद्दपार करण्यासाठी पाठवले .महाराज मराठा योद्धाचा पतन आता सुरू झाला आहे. राजा अंबाजी इंगलियाच्या शेवटच्या दिवसांबद्दल सांगतात. कदाचित हा एकमेव राजा होता. राजा अम्बाजींच्या गौरवशाली सैन्य आणि मुत्सद्दी कारकीर्दीची माहिती देणारा खरा स्त्रोत ज्याने शेवटी निराशाजनक वळण घेतले. "गरीब वृद्ध राजा अंबाजी मरण पावले आहेत असे म्हणतात: काही दिवसांपूर्वी ते आजारी पडले होते आणि त्यांनी श्री. एम. यांना विनंती करण्यासाठी पाठवले होते. आणि पुन्हा एकदा त्याला भेटा. त्याला बॅटरीच्या मागील बाजूस एक विचित्र छोट्या तंबूत सापडले, ज्याच्याकडे फारच थोडसे परिचर आणि कोणत्याही प्रकारचा सांत्वन नव्हता. श्री. एम. नियुक्तीनंतर दोन दिवसांनी परत आले आणि त्यांना कळविण्यात आले. त्या दिवशी सकाळी राजाने छावणी सोडली होती , आणि बुनासच्या काठावर सुमारे आठ मैलांच्या अंतरावर असलेल्या ठिकाणी गेले होते; अंशतः हवा बदलण्यासाठी आणि काही अंशी पत्नी आणि कुटुंबास भेटण्यासाठी. त्याच्या वयस्क वयात सार्वजनिक व्यवसायाचा त्रास, आणि त्याला सतत त्रास देणारी स्थिती ज्यामध्ये तो त्याच्या मजबूत साथीदाराने ठेवला आहे, कदाचित लवकरच त्याचे दिवस जवळ येतील. अद्याप त्याच्याकडे अफाट संपत्ती आहे असे म्हणतात; सुरजे राव यांच्या आधीच्या कारकिर्दीच्या काळात सेन्ध्ययाने त्याच्या बोटांवर बांधलेल्या तेलाच्या कापसाला आग लावून इतर अनेक चातुर्य व तत्सम गोष्टींमधून लाखो रुपये हद्दपार करण्यासाठी त्याच्याकडून सहमती दर्शविली. एखाद्या युरोपीयन मनाला हे समजण्यासारखे नसते की स्वत: च्या व्यक्तीमध्ये अशा प्रकारचा तिरस्कार अनुभवलेला स्वतंत्र माणूस, आणि महारता विश्वासावर काय विश्वास ठेवू शकतो याची पूर्ण जाणीव आहे, प्रभाव किंवा संपत्तीच्या कोणत्याही ऑफरने ते असू शकते स्वत: ला त्यांच्या सत्तेत उभे करण्यासाठी दुस a्यांदा प्रेरित केले. (उत्तर एक्स, पी. 78, आयबिड)