नायक घराण्यातील राणी केळदी चेन्नम्मा
-महावीर सांगलीकर
भाग 2
औरंगजेबाबरोबर चेन्नम्माचे युद्ध
केळदी चेन्नम्मा हिच्या आयुष्यातील एक महत्वाची घटना म्हणजे तिचे मोगल बादशाह औरंगजेब याच्याशी झालेले युद्ध.
त्या काळात बादशाह औरंगजेब मराठ्यांच्या विरोधात स्वत: उतरला होता. त्याने छत्रपती संभाजी महाराज यांचा अतिशय क्रूर पद्धतीने खून केला होता. छ. संभाजी महाराज यांच्यानंतर त्यांचे धाकटे बंधू राजाराम महाराज छत्रपती झाले.(इ.स. 1689). औरंगजेबाने आपला मोर्चा आता छ. राजाराम महाराजांकडे वळवला. महाराज रायगड येथे असताना औरंगजेबाच्या मोठ्या फौजेने रायगडाला वेढा घातला. धोका ओळखून महाराणी येसूबाई यांनी छ. राजाराम महाराज यांना प्रतापगडला पाठवले. तेथून त्यांनी तमिळनाडु तील जिंजी येथे जाण्याचे ठरवले. तिकडे जात असता वाटेत ते केळदी राज्यात थांबले.
राणी चेन्नम्माने छ. राजाराम महाराजांचे स्वागत केले. महाराजांनी तिला सगळ्या घडामोडी सांगून आणि जिंजीला जात असल्याचे सांगितले. दरम्यान बादशाह औरंगजेब छ. राजाराम महाराजांच्या मागावर होताच. महाराज केळदी राज्यात चेन्नमाचा अतिथी आहे हे कळताच त्याने छ. राजाराम महाराजांना ताब्यात देण्याचा निरोप राणीकडे पाठवला. चेन्नाम्माने असे करण्यास नकार दिला. तेंव्हा चिडलेल्या औरंगजेबाने केळदीवर आक्रमण केले. चेन्नम्मा आणि औरंगजेब यांच्या सैन्यात घनघोर युद्ध झाले.
या युद्धात चेन्नम्माने औरंगजेबाचा पराभव केला असे कन्नड साधने व लोक गीते म्हणतात, तर पोर्तुगीज साधने म्हणतात की औरंगजेबाने चेन्नामाचा पराभव केला. ते कांहीही असो, पण चेन्नाम्माच्या या हिम्मतीला दाद दिलीच पाहिजे. ती औरंगजेबाला घाबरली नाही, आणि तिने छ. राजाराम महाराज यांच्याशी दगा फटका केला नाही. दरम्यान छ. राजाराम महाराज आपल्या आणि चेन्नम्माच्या निवडक सैनिकांसह सुरक्षितपणे जिंजीला पोहोचले. राणी चेन्नम्माचा एक मांडलिक राजा सदाशिव याने महाराजांना आर्थिक मदत केली.
त्यानंतर या धोरणी राणीने औरंगजेबाबरोबर फार काळ लढणे आपल्याला जमणार नाही हे ओळखून त्याच्याशी तह केला.
केळदी चेन्नम्मा हिच्या आयुष्यातील एक महत्वाची घटना म्हणजे तिचे मोगल बादशाह औरंगजेब याच्याशी झालेले युद्ध.
त्या काळात बादशाह औरंगजेब मराठ्यांच्या विरोधात स्वत: उतरला होता. त्याने छत्रपती संभाजी महाराज यांचा अतिशय क्रूर पद्धतीने खून केला होता. छ. संभाजी महाराज यांच्यानंतर त्यांचे धाकटे बंधू राजाराम महाराज छत्रपती झाले.(इ.स. 1689). औरंगजेबाने आपला मोर्चा आता छ. राजाराम महाराजांकडे वळवला. महाराज रायगड येथे असताना औरंगजेबाच्या मोठ्या फौजेने रायगडाला वेढा घातला. धोका ओळखून महाराणी येसूबाई यांनी छ. राजाराम महाराज यांना प्रतापगडला पाठवले. तेथून त्यांनी तमिळनाडु तील जिंजी येथे जाण्याचे ठरवले. तिकडे जात असता वाटेत ते केळदी राज्यात थांबले.
राणी चेन्नम्माने छ. राजाराम महाराजांचे स्वागत केले. महाराजांनी तिला सगळ्या घडामोडी सांगून आणि जिंजीला जात असल्याचे सांगितले. दरम्यान बादशाह औरंगजेब छ. राजाराम महाराजांच्या मागावर होताच. महाराज केळदी राज्यात चेन्नमाचा अतिथी आहे हे कळताच त्याने छ. राजाराम महाराजांना ताब्यात देण्याचा निरोप राणीकडे पाठवला. चेन्नाम्माने असे करण्यास नकार दिला. तेंव्हा चिडलेल्या औरंगजेबाने केळदीवर आक्रमण केले. चेन्नम्मा आणि औरंगजेब यांच्या सैन्यात घनघोर युद्ध झाले.
या युद्धात चेन्नम्माने औरंगजेबाचा पराभव केला असे कन्नड साधने व लोक गीते म्हणतात, तर पोर्तुगीज साधने म्हणतात की औरंगजेबाने चेन्नामाचा पराभव केला. ते कांहीही असो, पण चेन्नाम्माच्या या हिम्मतीला दाद दिलीच पाहिजे. ती औरंगजेबाला घाबरली नाही, आणि तिने छ. राजाराम महाराज यांच्याशी दगा फटका केला नाही. दरम्यान छ. राजाराम महाराज आपल्या आणि चेन्नम्माच्या निवडक सैनिकांसह सुरक्षितपणे जिंजीला पोहोचले. राणी चेन्नम्माचा एक मांडलिक राजा सदाशिव याने महाराजांना आर्थिक मदत केली.
त्यानंतर या धोरणी राणीने औरंगजेबाबरोबर फार काळ लढणे आपल्याला जमणार नाही हे ओळखून त्याच्याशी तह केला.
No comments:
Post a Comment